Voor de diverse 3D Simulatie Studies maken wij gebruik van de 3d modelerings software Sketchup.
Wanneer nodig is het in combinatie met de Sketchup extentie DL-Light mogelijk om de volgende 3D Simulatie Studies uit te laten voeren.
Bezonning
Bij bezonning bij ruimtelijke plannen gaat het om voldoende zon op de gevel en om schaduwwerking. Nieuwbouw kan schaduw veroorzaken op de openbare ruimte of tuinen van omwonenden. Voorkomen moet worden dat de schaduw te veel toeneemt. Sommige functies hebben juist een goede bezonning nodig, zoals tuinen, terassen of speelplekken.
Beleid, wet- en regelgeving
Er is geen wet- en regelgeving voor bezonning. De meeste gemeenten hanteren de TNO-norm. Andere gemeenten hebben eigen beleid. Bezonningsdiagrammen geven inzicht in de bezonning van de gevels en (extra) schaduw op de omgeving.
Bestemmingsplan
Als een bestemmingsplan nieuwe bebouwing toestaat moet beoordeeld worden of deze bebouwing effect heeft op de omgeving. Dit kan met een bezonningsdiagram. Kijk hierbij naar de TNO-normen en de schaduwwerking op tuinen, terassen etc. De bruikbaarheid van deze plekken mag niet onaanvaardbaar afnemen.
Ook bij de nieuwbouw zelf moet sprake zijn van een aanvaardbaar woon- en leefklimaat. Dit betekent dat de nieuwe tuinen, terassen, speelplekken, openbare ruimte etc. voldoende zon moeten krijgen.
In het bestemmingsplan kan door de wijze van bestemmen van de bouwmassa’s en openbare ruimte voorkomen worden dat er onaanvaardbare schaduwwerking optreedt. Bijvoorbeeld door lagere bebouwing en zongericht verkavelen.
Bevoegd gezag weegt af of er sprake is van een goede ruimtelijke ordening. Als er een toename is van schaduw, kan het toch een wenselijke ontwikkeling zijn. Er vindt een afweging plaats tussen verschillende belangen.
Bezonningsdiagrammen
Bezonningsdiagrammen maken inzichtelijk of de bezonning van nieuwbouw op de gevel, tuin, terras, speelplek, et cetera. voldoende is. Ook geven deze diagrammen inzicht in toename van schaduw op de omgeving door de nieuwbouw.
Met een 3d-model wordt de bestaande situatie vergeleken met de toekomstige situatie. Hiervoor zijn er de volgende dagen van de 4 seizoenen maatgevend:
- 21 maart: de dag dat de zon op ‘half’ staat, tussen de stand van 22 december en 21 juni in (zomertijd).
- 21 juni: de dag dat de zon het hoogst staat.
- 23 september: de dag dat de zon op ‘half’ staat, tussen de stand van 21 juni en 22 december in (wintertijd).
- 22 december: de dag dat de zon het laagst staat
De volgende tijdstippen worden meestal gehanteerd: 9.00 uur, 12.00 uur, 15.00 uur, 18.00 uur. Op 21 december is 18.00 uur niet relevant, omdat de zon dan al onder is. In juni is 20.00 uur ook relevant.
Wij hanteren de volgende tijden op de volgende data:
- 21 maart: van 8:00 uur tot en met 18:00 uur
- 21 juni: van 8:00 uur tot en met 20:00 uur
- 23 september: van 8:00 uur tot en met 18:00 uur
- 22 december: van 10:00 uur tot en met 16:00 uur
TNO-norm / gemeentelijk beleid
- De ‘lichte’ TNO-norm: ten minste 2 mogelijke bezonningsuren per dag in de periode van 19 februari – 21 oktober (gedurende 8 maanden ) in midden vensterbank binnenkant raam.
- De ‘strenge’ TNO-norm: ten minste 3 mogelijke bezonningsuren per dag in de periode 21 januari – 22 november (gedurende 10 maanden) in midden vensterbank binnenkant raam.
Deze normen worden alleen toegepast op gevels die zon kunnen ontvangen. Noordgevels ontvangen immers – hoogbouw of niet – nooit direct zonlicht.
De gemeente Den Haag heeft beleid dat gebaseerd is op de TNO-norm. In afwijking van de lichte TNO-norm is in de Haagse norm de bezonning van gevels maatgevend, onafhankelijk van de plaats van de ramen.
Bron nadere informatie: handelsbouwadvies
Daglichttoetreding
Daglichttoetreding is wat anders dan bezonning. Bij bezonning gaat het om zonlicht in de tuin, openbare ruimte of op de gevel. Bij daglichttoetreding gaat het om daglicht in de woning. In het bouwbesluit staan eisen voor de daglichttoetreding in woningen. Bij nieuwe woningen wordt getoetst of het plan hieraan voldoet. Het bouwbesluit stelt geen eisen aan de daglichttoetreding bij naastgelegen woningen. In het bouwbesluit staat in artikel 3.11(opent in nieuw venster)(verwijst naar een andere website) dat een gebouw voldoende daglichttoetreding moet hebben. Per gebuiksfunctie gelden verschillende eisen.
De Luminae – een Sketchup simulatie extension
Afhankelijk van de gewenste simulaties kan met behulp van de De Luminae Sketchup extension de verschillen in de diverse situaties gedetaileerd in kaart gebracht worden middels kleur diagram afbeeldingen en/of spreadsheet vergelijkingen. De volgende simulaties worden ondersteund door De Luminae (DL).
- DL – Sun exposure [TNO controle]
De SunExposure-extensie berekent het aantal uren over een periode waarin direct zonlicht op SketchUp-modeloppervlakken valt.
SunExposure-extensie is gericht op vroege projectontwerpfasen. Het detailniveau van toekomstige gebouwen kan vrij laag zijn en er is alleen basisinformatie over de bouwomgeving, positie en geometrie nodig. - DL – Sky View Factor
De SkyViewFactor-extensie berekent het percentage lucht dat zichtbaar is op oppervlakken van het SketchUp-model. Waarden van de hemelzichtfactor kunnen worden weergegeven als percentages van het totale hemeloppervlak of als een ruimtehoek.
SkyViewFactor-extensie is gericht op vroege projectontwerpfasen, wanneer het detailniveau van toekomstige gebouwen vrij laag is en wanneer alleen basisinformatie over de bouwomgeving, positie en geometrie is gedefinieerd. - DL-Watt
Watt SketchUp-extensie berekent de zonnespectrumstraling (W/m²) op de externe oppervlakken van een SketchUp-model. - DL – Watt-reductiefactor
De uitbreiding Watt Reduction Factor berekent op oppervlakken de verhouding van de zonnestraling (W/m²) tot de theoretische instraling van een identiek maar virtueel oppervlak zonder omgeving. De verhouding wordt weergegeven door een percentage tussen 0% en 100%. - DL – Daglichtfactor
Daylight Factor (DF) wordt gebruikt om de verlichtingssterkte bij daglicht onder bewolkte hemel te bestuderen. Het hangt af van de ruimtegeometrie, materialen en externe obstakels (omgevingsgebouwen en reliëf), ongeacht de klimaatgegevens voor de bouwlocatie.
Daglichtfactor wordt gedefinieerd als de verhouding tussen de binnenverlichting en de diffuse horizontale verlichtingssterkte buiten op een onbelemmerd vlak, voor een standaard CIE Overcast Sky luminantieverdeling. - Berekening van BREEAM Daylight Factor-vereisten
Het BREEAM-bureau heeft een certificeringsmethode ontwikkeld voor de duurzaamheid van gebouwen. BREEAM publiceert eisen waaraan bouwprojecten moeten voldoen om een duurzaamheidscertificering te krijgen. - DL – Daglichtfactor (EN 17037)
De norm EN 17037 (in het VK: BS EN 17037:2018 Daglicht in gebouwen) stelt voor om de daglichtfactor te gebruiken om de natuurlijke lichttoevoer in een ruimte te beoordelen. Voor de UK-variant die gebruikmaakt van de “UK National Annex”, zie DaylightFactor (EN 17037/UK). - DL – Daglicht Autonomie
Autonoom zijn in Daylighting betekent dat de ruimte geen kunstlicht nodig heeft om de activiteiten in die ruimte uit te voeren.
Daglicht Autonomie-indicator wordt gedefinieerd als het percentage van de bezette tijd per jaar waarin alleen met natuurlijk licht een voldoende verlichtingssterkte kan worden gehandhaafd. - Berekening van BREEAM Daglichtvereisten
BREEAM is een beoordelingsmethode en bureau voor de certificering van duurzaamheid van gebouwen. Het definieert eisen waaraan bouwprojecten moeten voldoen om een duurzaamheidscertificering te krijgen. - DL – sDA (Ruimtelijke Daglicht Autonomie)
Ruimtelijke Daglicht Autonomie (sDA) beoordeelt op jaarbasis of een ruimte voldoende daglicht krijgt op een werkvlak tijdens standaard bedrijfsuren. Het doel is 300 lux voor 50% van de bezette periode. - DL – SEPP65
SEPP65 wordt gebruikt om te onderzoeken of het model voldoet aan de vereisten voor toegang tot zonne-energie in het NSW Government (Australia) State Environmental Planning Policy No 65 – Design Quality of Residential Apartment Development (SEPP 65).
Het doel van de indicator is om te evalueren of er voldoende direct zonlicht de binnenruimtes van appartementen bereikt, dus voor woongebouwen. De berekening wordt uitgevoerd voor 21 juni (winter), met een theoretische lucht altijd helder. - DL – Verticale Sky Component (VSC)
Vertical Sky Component (VSC) is een maat voor de hoeveelheid lucht die zichtbaar is vanaf een bepaald punt. Het wordt uitgedrukt als een percentage. Het is de verhouding van de verlichtingssterkte op een bepaald punt als gevolg van het licht dat rechtstreeks van een bewolkte hemel wordt ontvangen tot de verlichtingssterkte op een onbelemmerd buitenvlak onder dezelfde hemel (CIE-standaard bewolkte hemel). - DL – Anual Probable Sun Hours (jaarlijks waarschijnlijke zonuren)
Jaarlijkse waarschijnlijke zonne-uren (APSH) vertegenwoordigt het zonlicht dat een bepaald venster kan verwachten over een periode van een jaar. APSH wordt uitgedrukt als het percentage uren direct zonlicht gedeeld door het aantal uren dat de lucht helder was met zon. De informatie over de zonuren wordt geleverd door het bestand met weergegevens. - DL – No-sky Line
De No-sky Line (NSL) scheidt gebieden van het werkvlak die direct licht uit de lucht kunnen ontvangen, van gebieden die dat niet kunnen. - DL – Sky Factor
De Sky Factor is de verhouding van de verlichtingssterkte die direct door openingen (ongeglazuurd) wordt ontvangen tot de verlichtingssterkte op een horizontaal vlak als gevolg van een onbelemmerde halve bol onder een hemel met een uniforme luminantieverdeling. De Sky Factor houdt geen rekening met gereflecteerd licht van buiten- of binnenoppervlakken. - DL – Horizontale zichthoek
De horizontale kijkhoek is de meting op een punt van de kijkhoek naar buiten. De openingen zijn de ramen die uitkijken op de buitenkant van het gebouw. De horizontale kijkhoek van een volledig gesloten kamer is 0°, de horizontale kijkhoek van een vlak oppervlak zonder enige muur eromheen is 360°. - DL – Horizontale kijkhoek (EN 17037)
De horizontale kijkhoek is de meting op een punt van de kijkhoek naar buiten. De openingen zijn de ramen die uitkijken op de buitenkant van het gebouw. De horizontale kijkhoek van een volledig gesloten kamer is 0°, de horizontale kijkhoek van een vlak oppervlak zonder enige muur eromheen is 360°.